Japonya’nın Takeshima Toprak Anlaşmazlığı Konusu ile İlgili Temel Görüşü

 

•  Takeshima, gerek tarihi gerçekler, gerekse uluslararası hukuk açısından Japonya topraklarının ayrılmaz bir parçasıdır. Japonya ile Kore Cumhuriyeti arasında Takeshima'nın toprak egemenliğine ilişkin bir anlaşmazlık mevcuttur ve Kore Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Lee Myung-bak geçtiğimiz günlerde Takeshima'ya ayak basmıştır. Japonya, Takeshima'nın toprak egemenliğine ilişkin bu anlaşmazlığın uluslararası hukuk çerçevesinde itidalli, adil ve barışçıl çözümünden yanadır.

 

•  Yukarıda ifade edilen düşünce doğrultusunda, Takeshima toprak anlaşmazlığına ilişkin olarak Japonya, 21 Ağustos tarihinde Kore Cumhuriyeti'ne konunun Uluslararası Adalet Divanı'na ortaklaşa götürülmesini önermiştir. Japonya ayrıca, Kore Cumhuriyeti ile arasındaki anlaşmazlığın çözümlenmesine ilişkin olarak gerçekleştirilmiş bulunan Nota Teatisine dayanan bir uzlaşma yapılmasını Kore Cumhuriyeti'ne teklif etmiştir.

 

•  Bu anlaşmazlığın çözümünde izlenecek en uygun yol uluslararası toplumun “hukuk ve adaleti”nin ışığında Uluslararası Adalet Divanı'nda tartışılması ve sonuçlandırılmasıdır. Japonya Hükümeti, Kore Cumhuriyeti Hükümeti'ne uluslararası hukuka dayanan çözümün makul olduğu yönünde ısrarla ve kuvvetle çağrıda bulunmaya devam edecektir.

 

•  Japonya, son zamanlarda Japonya ile Kore Cumhuriyeti arasında geleceğe yönelik ve çok yönlü ilişkilerin tesisi için çaba göstermektedir. Ancak, Cumhurbaşkanı Lee Myung-bak'ın Takeshima'ya ayak basması, Japonya-Kore Cumhuriyeti ilişkilerini olumsuz yönde etkileyen bir olaydır. Japonya, Kore Cumhuriyeti Hükümeti'nin Japonya Hükümeti'nin iyi niyetli (good faith) girişimine içten bir yanıt vermesini temenni etmektedir.

 

 

 

Olayların Gelişimi

 

•  Japonya'nın Takeshima'daki egemenliğini en geç 17. Yüzyılın ortalarında tesis ettiği birçok tarihi belge tarafından teyit edilmektedir. Buna mukabil, Kore Cumhuriyeti'nin iddialarını dayandırdığı tarihi belgelerde, Kore Cumhuriyeti'nin Takeshima'nın varlığını teyit eden ve Japonya'nın toprak egemenliğini tesis etmesi öncesinde Takeshima'nın kontrolünü fiilen kendi elinde bulundurduğunu gösteren kesin kanıtlar bulunmamaktadır. Örneğin, Kore Cumhuriyeti, “Sinjeung Dong Yeoji Seungnam (Kore Coğrafyasının Genişletilmiş İncelemesi-Yeniden Düzenlenmiş Baskı: 1531)” gibi eski Kore metinlerinde bahsedilen Usan Adası'nın bugünkü Takeshima olduğunu iddia etmektedir. Ancak, söz konusu haritada Usan Adası, Utsuryo Adası'nın batısında yer almaktadır. Fakat gerçekte ise Takeshima, Utsuryo Adası'nın doğusundadır. Bu durum, Kore Cumhuriyeti'nin iddiasının aksine, Usan Adası'nın bugünkü Takeshima olmadığının açık kanıtıdır.

 

•  Ayrıca, 1905 yılının Ocak ayında Japonya Hükümeti, Takeshima'nın Shimane Eyaleti'ne katılması yönünde bir Bakanlar Kurulu Kararı çıkarmış ve Takeshima'yı egemenliği altına alma niyetini yeniden teyit etmiştir. İkinci Dünya Savaşı'nın ardından imzalanan San Francisco Barış Antlaşması'nın hazırlanması sürecinde Kore Cumhuriyeti, ABD'ye Japonya'nın feragat etmesi gereken bölgelere Takeshima'nın da dâhil edilmesi yönünde bir talepte bulunmuştur. Ancak ABD, Takeshima'nın Japonya'nın egemenliği altında olduğu gerekçesiyle bu talebi geri çevirmiş ve bu şekilde ABD, Takeshima'nın Japonya topraklarının ayrılmaz bir parçası olduğunu kabul ettiği yönündeki görüşünü açıkça ifade etmiştir. ABD'nin bu görüşü, Japonya-ABD Ortak Komisyonu'nun kararına dayanarak, 1952 yılında Takeshima'nın Japonya'da bulunan Amerikan Kuvvetlerinin bombalama tatbikat alanı kapsamına alınmış olması ile de bir kez daha teyit edilmiştir.

 

•  Takeshima gerek tarihi gerçekler gerekse uluslararası hukuk açısından Japonya'nın ayrılmaz bir parçası olmasına rağmen, Kore Cumhuriyeti 1952 yılında uluslararası hukuku ihlal ederek ve tek taraflı olarak “Syngman Rhee” olarak adlandırdığı bir hat belirlemek suretiyle Takeshima'yı bu hattın içine dâhil etmiştir. Kore Cumhuriyeti, o tarihten bu yana Takeshima'yı gayrimeşru bir şekilde işgal altında tutmaktadır. Japonya-Kore Cumhuriyeti Balıkçılık Anlaşması'nın 1965 yılında imzalanması ile “Syngman Rhee Hattı”nın feshedilmesine kadar geçen 13 yıllık süre içinde, birçok Japon balıkçı gemisi müsadere edilmiş, çok sayıda Japon balıkçı gözaltına alınmış ve sayısız ölüm ve yaralanma olayları meydana gelmiştir.

 

•  Japonya, 1954 ile 1962 yıllarında Takeshima anlaşmazlığının Uluslararası Adalet Divanı'na götürülmesi yönünde Kore Cumhuriyeti'ne tekliflerde bulunmuş olmasına rağmen, ancak Kore Cumhuriyeti bu önerileri reddetmiştir. Ayrıca, Japonya Başbakanı Yoshihiko Noda'nın Cumhurbaşkanı Lee Myung-bak'a Takeshima sorununa ilişkin olarak 17 Ağustos tarihinde gönderdiği mektubun, “Takeshima” kelimesini içermesi gibi nedenlerle Kore Cumhuriyeti tarafından teslim alınmayarak iade edilmesi şeklinde, diplomatik teamüllere aykırı bir davranışta bulunulmuştur. Şayet Kore Cumhuriyeti söz konusu mektubu kabul edilemez bir içeriğe sahip olduğu şeklinde değerlendiriyorsa, iddialarını cevabi bir mektup ve benzeri yollarla açıkça ifade etmesinin olağan olduğu düşünülmektedir. Ancak, “Takeshima” kelimesini içermesi sebebiyle Başbakanın mektubunun iadesi, geçmişte Uluslararası Adalet Divanı'na başvurma yönünde Japonya tarafından gerçekleştirilen iki teklifin geri çevrilmesi ile birlikte alındığında, Kore Cumhuriyeti'nin Takeshima'nın egemenlik haklarına ilişkin özgüvene sahip olmadığının bir göstergesidir.